WUR+onderzoekt+kracht+van+bodem
Nieuws
© LLTB

WUR onderzoekt kracht van bodem

Wageningen University & Research (WUR) doet in een veldproef op de Limburgse proefboerderijen Vredepeel en Wijnandsrade onderzoek naar de kracht van de bodem. Gekeken wordt of het mogelijk is met zo min mogelijk uitspoeling van nitraat naar het grondwater voedsel te produceren.

'De Limburgse akkerbouwers en tuinders kunnen goede resultaten halen, mits ze de kracht van de bodem optimaal benutten', zegt Brigitte Kroonen, onderzoeker Bodem & Bedrijfssystemen aan Wageningen University & Research.

Dat is meteen de belangrijkste conclusie van de veldproef, die dit jaar onder haar leiding in Vredepeel en Wijnandsrade is uitgevoerd in opdracht van het project 'Duurzaam Schoon Grondwater'. Arvalis coördineert het project.

Beginvragen

'Als we, uitgaande van een gezonde bodem, helemaal geen mest toedienen, wat gebeurt er dan? Hoe verloopt dan de stikstofmineralisatie? Wat is eigenlijk de kracht van de bodem?' Dat waren de beginvragen. 'Maar al gauw kwam daarbij dat we het moeten kunnen vergelijken met percelen die we wel bemesten. En nog wat later rees de vraag: tot welke opbrengsten leidt dat dan allemaal?' legt Kroonen uit.

In de moderne akker- en tuinbouw kan het eigenlijk niet meer dat er standaard tot de maximaal toegestane normen wordt bemest zonder een op grondmonsters gebaseerd bemestingsplan

Brigitte Kroonen, onderzoeker Bodem & Bedrijfssystemen Wageningen University & Research

Zo ontstonden dit voorjaar vijf proefvelden met aardappelen, mais en bieten. Bemest en onbemest. Het is lang niet eenvoudig om er objectieve resultaten uit te halen. Allereerst moet de uitgangspositie bekend zijn. Elk perceel is anders, heeft een andere voorgeschiedenis en potenties, stelt de WUR-onderzoeker. 'Bovendien hebben we de verkenning in enkelvoud aangelegd.'

Veel variabelen

Je hebt volgens Kroonen te maken met veel variabelen, die op één bedrijf per perceel verschillende resultaten kunnen geven in de conditie van de bodem. 'Ook hebben gewassen verschillende stikstofbehoeften. En het weer speelt een belangrijke rol', legt ze uit.

'Maar in de moderne akker- en tuinbouw kan het eigenlijk niet meer dat er standaard tot de maximaal toegestane normen wordt bemest zonder een op grondmonsters gebaseerd bemestingsplan', vervolgt de WUR-onderzoeker. 'Een akkerbouwer die op bijvoorbeeld tien verschillende aardappelpercelen precies hetzelfde bemest, doet iets niet goed.'

Kroonen wijst op de resultaten van de niet-bemeste aardappelpercelen, die uiteindelijk tot een oogstverlies van slechts 10 procent leidden. De kracht van de bodem wordt in zo'n eerstejaars nulveld duidelijk zichtbaar. Daar kun je van leren. Maar als je dit volgend jaar weer doet op hetzelfde perceel, loopt de opbrengst snel achteruit.

Onnodige nitraatuitspoeling

'De vraag die opduikt, is of het het waard is geweest om ten koste van deels onnodige nitraatuitspoeling een teveel aan stikstof toe te dienen. Kun je wachten met tussentijdse kunstmestgift of juist niet en hoe hoog moet die dan zijn? Het is zoeken naar de balans, want als akkerbouwer of tuinder wil je ook niet het risico lopen op verlies van opbrengst', zegt Kroonen.

Toch durft de WUR-onderzoeker te stellen dat met goed bodemmanagement en een uitgekiend bemestingsplan nog aanzienlijke winst is te halen. Al zal het op de Noord- en Midden-Limburgse zandgronden moeilijker zijn om te voldoen aan de wettelijke normen dan op de zuidelijke lössgronden.

Hewel de uitkomsten van de veldproef tussen Wijnandsrade en Vredepeel niet wezenlijk van elkaar verschillen, hebben de akkerbouwers in Zuid-Limburg toch wat meer beheersinstrumenten ter beschikking. De voorgestelde verlaging van de gebruiksnormen is daarom zeker niet nodig.

Tekst gaat verder onder kader.

Project 'Duurzaam Schoon Drinkwater': bewustwording, advisering en stimulering
De nitraatuitspoeling onder de wortelzone naar het grondwater moet in 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden in Nederland tot onder de 50 milligram per liter worden teruggedrongen. In veel grondwaterbeschermingsgebieden in Nederland is dit nog niet het geval. Twaalf van die grondwaterbeschermingsgebieden liggen in Limburg. Om wettelijke beperkingen te voorkomen, hebben LTO, de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Infrastructuur en Milieu, provincies en de Vereniging van waterbedrijven in Nederland een bestuursovereenkomst gesloten. Het project 'Duurzaam Schoon Grondwater' is vanwege de positieve resultaten als voorbeeld genomen en wordt, als onderdeel van de bestuursovereenkomst, verder uitgerold over de rest van Limburg. Deelnemers aan het project worden ondersteund door een onafhankelijk adviseur die samen met hen werkt aan een beter teeltplan, bemestingsadvies en bodembeheer om zo een optimale productie bij een zo laag mogelijke niet-vermijdbare uitspoeling te realiseren. Door deelname levert de agrarische sector een belangrijke bijdrage aan schoon, betrouwbaar en betaalbaar grondwater en worden tegelijkertijd strengere generieke maatregelen voorkomen.

'De vruchtbare laag is daar veel dikker, de bodem is dieper doorwortelbaar en stikstof is daardoor langer beschikbaar voor opname door gewassen in het volgende teeltjaar. Zeker bij een uitgekiende afwisseling van ondiep en diep wortelende gewassen', zegt Kroonen. 'Deze ervaring is ook opgedaan in de projecten 'Duurzaam Schoon Drinkwater' en 'Slim Bemesten' in het lössgebied. Vruchtwisseling is overigens op elke grondsoort een belangrijk instrument voor goed bodembeheer.'

Het veldonderzoek naar stikstofmineralisatie is nu beëindigd. Onlangs zijn de resultaten gepresenteerd aan de adviseurs die zijn betrokken bij het project 'Duurzaam Schoon Drinkwater'. 'We hebben weer wat nieuwe kennis opgedaan die we kunnen voegen bij de resultaten van een groot aantal langjarige veldproeven. Niet alleen hier, maar we ontsluiten ook resultaten van projecten elders in het land', legt de WUR-onderzoeker uit.

Goed bedrijfsresultaat behouden

'We dragen al decennialang kennis en praktische ervaring uit over zo duurzaam mogelijk bodemmanagement. Voor de toekomst is de toepassing ervan belangrijk om dichter in de buurt van de gewenste doelen te komen. Behoud van een goed bedrijfsresultaat is daarbij wel een voorwaarde', stelt Kroonen.

Proefboerderij Vredepeel: nieuwe kennis doorsluizen naar praktijk
De experts van Wageningen University & Research op de proeflocatie in het Limburgse Vredepeel verzorgen professionele veldproeven en organiseren verschillende evenementen. Zij werken aan innovaties in de landbouw, specifiek toepasbaar voor zand- en lössgronden in Zuidoost-Nederland. De onafhankelijke positie en wetenschappelijk verantwoorde werkwijze staan hierbij voorop. De missie van de proeflocatie is nieuwe kennis doorsluizen naar de praktijk. Dit wordt gefaciliteerd door professionele praktijkproeven, verschillende evenementen en gastcolleges door onderzoekers. Er wordt onderzoek gedaan naar diverse akkerbouwgewassen, industriegroenten, vollegrondsgroenten, ruwvoerdergewassen en 'nieuwe' gewassen. De expertises zijn bodemkwaliteit, bodemgezondheid, bemesting, gewasbescherming en teeltoptimalisatie. De locatie beschikt over zo'n 150 hectare jonge ontginningsgrond (droogtegevoelige, leemarme tot zwak lemige veldpodzol). Een deel van het bedrijf is biologisch. Ook worden veldproeven op lössgronden in Zuid-Limburg georganiseerd, samen met stichting Proefboerderij Wijnandsrade.

© 2020 Smartfarming.nl is een uitgave van AgriPers bv.