Zuco helpt kleinschalige zuivelinitiatieven op gang

De kloof tussen boer en burger wordt steeds groter, constateert Sinnige. 'We moeten onszelf als sector een spiegel voorhouden. We zijn steeds efficiënter en procesmatiger gaan boeren. Hierdoor verliest de sector het nostalgische imago, maar ook de zichtbaarheid van lokaal en natuurbewust geproduceerde melk. De melk is niet meer herleidbaar naar de boerderij.'

Zuco ziet als uitdaging ervoor te zorgen dat de lokale waarde zichtbaar blijft. De transitie die de voorzitter voor ogen heeft, betekent niet opnieuw beginnen, maar juist gebruik maken van wat er is.

Energetische waarde

'Wij willen de verbinding tussen boer en burger versterken. De klant is op zoek naar een bepaalde energetische waarde: het gevoel van de koe, de geur van de boerderij, het zien van de dieren, het proeven van verse melk en het horen van en praten met de boer.' Deze elementen zien consumenten volgens Sinnige graag terug in het eindproduct. 'Als collectief bieden wij dat aan.'

Zuco begon met vier leden en stelt de organisatie open voor nieuwe leden. De coöperatie bestaat nu uit acht leden en er lopen gesprekken met negentien potentiële leden. Aan het einde van 2024 wil Zuco bestaan uit 52 ondernemers. 'Op basis van de gesprekken denken wij dat onze doelstelling realistisch is. Onze leden zijn zowel mede-eigenaar van de coöperatie als de concepten die erbij horen', licht de voorzitter toe.

Passende partner zoeken

Naast groei in leden is er een toename in het aantal partijen uit de zuivelketen waarmee Zuco samenwerkt. 'Wij willen het belang van hen niet schaden, we werken juist veel met ze samen. Als een concept van ons klaar is voor de markt, zoeken wij naar een passende partner, bijvoorbeeld FrieslandCampina', zegt Sinnige.

'Ik denk dat Zuco een behoefte invult die een grotere coöperatie moeilijker kan bewerkstelligen', zegt strategisch programmamanager Niek Nielen die namens FrieslandCampina samenwerkt met Zuco. 'Door de samenwerking kunnen wij leden beter helpen bij kleine marktinitiatieven en het ontwikkelen van verdienmodellen.'

Geen concurrent FrieslandCampina

Nielen ziet Zuco dan ook niet als concurrent. 'We versterken elkaar, bijvoorbeeld op het gebied van kennis en met wat er in de samenleving speelt.' Hij denkt dat de Zuco het gat tussen burger en boer kan verkleinen. De kracht zit volgens Nielen in de grootte. 'Sinnige kent ieder lid en weet wat de behoeftes zijn binnen de coöperatie.'

Om alle ambities waar te maken creëert Zuco een spaarpot met entreegeld dat via nieuwe leden binnenkomt. 'Wij kunnen wel één bedrijf financieren, maar als er meerdere komen, dan is het geld weer op', motiveert Sinnige. De coöperatie zoekt op termijn een bestaande financier als partner, zodat nieuwe leden snel geholpen kunnen worden. Zuco maakt bewust geen gebruik van subsidies. 'We willen zaken snel en onafhankelijk kunnen regelen, subsidies passen daar niet bij.'

Eigen ontwikkelfaciliteit

Met het oog op de toekomst investeert de coöperatie nu wat minder. Zuco wil op de middellange termijn een eigen ontwikkelingsfaciliteit voor productconcepten realiseren. Zo wil Sinnige leden kunnen ontvangen in een fabriekje dat van hen is. 'Daarbinnen kunnen we ook eigen producten ontwikkelen en vervolgens doorspelen naar nieuwe en bestaande marktpartijen.'

Op deze manier denkt Zuco de grip weer terug te krijgen bij de melkveehouder. 'Wij willen het hart van de zuiveltransitie zijn door middel van vernieuwende ideeën', benadrukt de voorzitter.

'Het is dankzij Zuco in een razend tempo verlopen'

Lieke en Peter Ruitenburg wilden graag een ijsmakerij beginnen, omdat zij ruimte over hadden op de boerderij. Ze kunnen hun ambitie voor maken van Lieke's IJs realiseren door de hulp van een plattelandscoach en Zuivelcoöperatie Zuco. Het tweetal kreeg vooral hulp op technisch vlak.

Waren er dingen waar u tegenaan liep?

'We wisten niet echt waar we moesten beginnen. We hebben op de boerderij altijd een kaasmakerij gehad, deze ruimtes konden wij voor de ijsmakerij hergebruiken. IJsmaken was helemaal nieuw voor ons, we hadden veel te leren.'

Hoelang heeft het geduurd om de ambitie te realiseren?

'Wij hebben juli 2022 het eerste gesprek gehad met de plattelandscoach. In januari 2023 hebben we de keuze gemaakt om ijs te maken, een half jaartje later, in juni, is de winkel geopend. Het is dankzij Zuco heel snel gegaan.'

Hoe is het proces verlopen?

'Het proces verliep soepel en in een razend tempo. Vorig jaar januari hadden we het idee om in 2023 rustig de zaken uit te vogelen, om vervolgens in 2024 open te gaan. Bij Zuco hadden ze zoiets van waarom niet even gas geven. Deze instelling heeft ons geholpen om het tempo erin te houden. In een later stadium is Zuco ook de marketing gaan regelen, zodat mensen de weg naar onze ijssalon ook vonden.'

Produceert u zelf de melk die wordt gebruikt voor het ijs?

'Ja. We gebruiken onze eigen volle melk van de veehouderij, de ijsmakerij is een verbreding.'

Hoe loopt de ijsmakerij?

'Het was afwachten hoe het zou lopen, maar dit seizoen ging het boven verwachting goed. We zijn pas in de tweede helft van juni opengegaan, daardoor hebben we wel een stukje seizoen gemist.'

Sinnige wil de verbinding tussen boer en burger herstellen. Heeft zijn visie invloed gehad op uw project?

'Wij moeten de burger naar onze ijssalon toe halen, zodat ze ons product kunnen kopen. Wij vertellen die mensen ons verhaal. Klanten kunnen even naar de kalfjes toe lopen en ook zien hoe wij werken. Op deze manier krijg je die verbinding. Als mensen een positieve ervaring hebben kunnen zij ons verhaal verder verspreiden.'